Maklumat Komoditi

Kesesuaian Tanah

Tanaman Serai sesuai ditanam di kebanyakan jenis tanah di Malaysia. Pengurusan yang lebih rapi diperlukan sekiranya tanaman ini ditanam di tanah yang sederhana sesuai bagi mencapai potensi hasil yang menguntungkan. Sifat dan kesesuaian tanah bagi tanaman Serai adalah seperti di Jadual 1.

Jadual 1: Sifat dan Kesesuaian Tanah bagi Tanaman Serai

Sumber: Jabatan Pertanian, 2018

Sebelum penanaman, kawasan tanaman perlu disediakan dengan baik. Sekiranya kawasan terlalu banyak rumpai, racun rumpai yang sesuai perlu disembur 2-3 minggu sebelum pembajakan. Satu pusingan bajak piring diikuti dengan dua pusingan bajak putar biasanya mencukupi untuk mendapatkan tanah yang gembur.

Benih serai yang telah ditanam perlu disiram sekurang kurangnya 2 kali sehari, namun jika bekalan air siraman kurang diberikan, serai masih boleh hidup subur kerana ianya mempunyai sifat tahan kepada cuaca panas dan kemarau. Jika air berlebihan dibekalkan kepada tanaman serai, ia akan menyebabkan serai reput, berulat dan busuk terutama di bahagian akar.

PENYEDIAAN BAHAN TANAMAN

Tanaman serai makan biasanya dibiakkan menggunakan anak serai berakar. Anak-anak serai ini diambil daripada rumpun yang sudah cukup tua, berumur 8-9 bulan. Dalam satu rumpun hanya anak-anak yang cergas iaitu yang sihat dan besar digunakan sebagai bahan tanaman. Daun-daun dipotong meninggalkan batang sepanjang  20-25 cm bersama dengan akar.

PENANAMAN DI LADANG

Satu atau dua batang serai ditanam bagi setiap lubang tanaman. Jarak tanaman yang dicadangkan ialah 1.0 m di antara baris dan 0.5 m di antara pokok dalam baris dengan kepadatan lebih kurang 20,000 rumpun pokok serai sehektar.

PENUAIAN 

Penuaian Segar

Penuaian serai makan untuk kegunaan segar boleh dilakukan dalam tempoh 6 hingga 8 bulan selepas penanaman di ladang. Rumpun-rumpun digali menggunakan cangkul. Akar serta daun dipotong meninggalkan batang dengan upih daun sepanjang 15-20 cm. Bagi tanaman yang kepadatan pokoknya 20,000 rumpun/ha, serumpun serai dapat menghasilkan antara 25-30 batang yang boleh dipasarkan. Jadi untuk satu hektar tanaman sebanyak 500,000-600,000 batang serai makan boleh dihasilkan untuk pasaran segar. Berdasarkan kepada lebih kurang 30 batang serai makan bagi satu kilogram, maka hasil berat yang diperoleh ialah 16.6-20.0 t/ha batang segar. Tanaman serai makan perlu ditanam semula bagi pengeluaran hasil seterusnya.

Pengeluaran Minyak Pati

Penuaian pertama serai bagi pengeluaran minyak pati dilakukan pada umur 6-8 bulan. Daun-daun dipotong lebih kurang 10 cm dari aras tanah. Rumpun­rumpun dibiarkan tumbuh semula, dibaja dan dituai semula setiap 3-4 bulan. Hasil daun segar setiap kali penuaian ialah 12-15 t/ha bergantung kepada umur dan kesuburan tanaman. Oleh itu, anggaran hasil bagi tahun pertama ialah 24-30 t/ha (2 kali penuaian) dan bagi tahun-tahun berikutnya ialah 36-45 t/ha (3 kali penuaian). Penurunan hasil biasanya akan berlaku selepas 4-5 tahun penanaman.

PROSES PENYULINGAN

Sebelum penyulingan dijalankan, sebaiknya daun serai makan dibiarkan layu terlebih dahulu selama 1-2 hari dan kemudiannya dipotong-potong sebelum dimasukkan ke dalam bekas sulingan. Proses penyulingan mengambil masa selama 2-3 jam. Hasil minyak pati yang didapati ialah 0.3-0.4% daripada berat segar daun. Oleh itu, sehektar tanaman serai makan boleh mengeluarkan 96-120 kg minyak pati bagi tahun pertama dan 144-180 kg minyak pati bagi tahun kedua dan seterusnya.