Maklumat Komoditi

Kesesuaian Tanah

Tanaman Tongkat Ali sesuai ditanam di kebanyakan jenis tanah di Malaysia. Pengurusan yang lebih rapi diperlukan sekiranya tanaman ini ditanam di tanah yang sederhana sesuai bagi mencapai potensi hasil yang menguntungkan. Sifat dan kesesuaian tanah bagi tanaman Tongkat Ali adalah seperti di Jadual 1.

Jadual 1: Sifat dan Kesesuaian Tanah bagi Tanaman Tongkat Ali

Sumber: Jabatan Pertanian, 2018

Penyediaan Kawasan

• Merangkumi kerja-kerja pembersihan kawasan, pembajakan dan pembinaan batas.
• Tanah dibajak dan digemburkansedalam 15-22cm untuk memberi keadaan fizikal yang baik untuk pembesaran pokok disampingmengurangkan populasi rumpai.
• Pengapuran hendaklah dilakukan bagi tanah masam tidak kurang dari 14 hari sebelum menanam

• Pengairan boleh dilakukan secara menyiram atau menggunakan sistem pengairan renjis.
• Perparitan diperlukan bagi kawasan yang menghadapi masalah saliran bagi menyalirkan air berlebihan ke parit utama terutamanya di musim hujan.

PENANAMAN TONGKAT ALI

Penyediaan bahan tanaman

Tanaman ini boleh dibiakkan melalui biji benih dan tampang seperti keratan, tut atau tisu didik. Cara biji benih adalah lebih mudah dan praktikal kerana bilangan buah yang banyak boleh didapati apabila ia berbuah. Buah yang cukup masak berwarna merah pekat boleh disemai terus di dalam medium pasir untuk percambahan. Biji benih mula bercambah setelah lebih kurang 4 minggu disemai. Biasanya dalam tempoh 6-8 minggu sebanyak 90% anak benih telah bercambah. Anak benih ini dicabut dan dipindahkan ke dalam polibeg berukuran 15 cm x 20 cm sebelum ditanam di ladang. Anak benih dipindahkan ke ladang sebaiknya tidak melebihi umur 6 bulan di tapak semaian. Ini adalah bagi memastikan akar tunjang anak benih di dalam polibeg masih lurus dan tidak berbelit di bahagian bawah polibeg.

Penanaman ke ladang

Lubang berukuran 30 cm x 30 cm x 30 cm digali dan diisi dengan baja asas yang terdiri daripada 100 g Triple Super Phosphate (TSP), 100 g kapur magnesium terkisar (GML) dan 50 g najis ayam terproses. Pada masa ini masih belum terdapat sebarang pengesyoran tentang jarak tanaman yang optimum. Walau bagaimanapun jarak 1 m dalam barisan dan 2 m di antara barisan merupakan pengesyoran awal bagi tanaman secara tunggal. Jarak ini memberikan kepadatan tanaman 5,000 pokok fha. Masa penanaman sebaiknya pada awal musim hujan.

SISTEM PENANAMAN

Dalam keadaan semula jadi di hutan, tanaman tongkat ali didapati hidup di bawah naungan cahaya matahari. Walau bagaimanapun dari kajian yang dijalankan tanaman ini boleh juga hidup subur secara tunggal iaitu terdedah terus kepada cahaya matahari. Bagi tujuan menambahkan penggunaan tanah dan pendapatan sampingan, antara tanaman selingan yang boleh ditanam dengan tanaman tongkat ali ialah kelapa, kelapa sawit, dusun buah-buahan dan hutan yang telah dijarangkan pokoknya.

PENUAIAN HASIL

Bahagian utama yang digunakan ialah akar. Penuaian tongkat ali di hutan dilakukan dengan mencabut secara manual. Pokok besar yang tidak dapat dicabut oleh tenaga manusia biasanya dilakukan dengan bantuan alat pencabut seperti 'chain block' atau digali menggunakan jebak dan cangkul. Daripada pemerhatian yang dibuat sehingga kini, menunjukkan akar yang diperoleh dari tanaman di ladang mempunyai banyak akar sisi dan akar tunjangnya lebih pendek berbanding dengan akar yang diperoleh dari pokok liar di hutan.

Umur optimum bagi penuaian belum diketahui. Walau bagaimanapun pokok tongkat ali yang berumur 2-3 tahun didapati mula mengeluarkan bunga dan berbuah. Pada masa ini pokok mula mencapai peringkat matang. Dijangka pokok tongkat ali yang ditanam boleh dituai seawal pada umur ini. Walau bagaimanapun penyelidikan bagi menentukan umur penuaian sedang dijalankan. Potensi hasil akar basah sepokok dari kawasan tanaman tanpa lindungan di ladang dianggarkan masing­masing antara 15-30 g, 300-450 g, 460-600 g dan 800-1,200 g bagi hasil tahun pertama. kedua. ketiga dan keempat. 

PENGENDALIAN LEPAS TUAI

Akar tongkat ali yang dituai perlu dibasuh dengan bersih sebelum dikeringkan. Pengeringan boleh dilakukan dengan menjemur di bawah cahaya matahari selama beberapa hari. Akar ini boleh juga dikeringkan dengan menggunakan ketuhar pada suhu 40-50 °C selama 72 jam. Pokok yang berumur melebihi empat tahun, peratus berat akar yang telah cukup kering adalah lebih kurang 60% daripada berat akar basah. Akar ini sudah sedia dipasarkan sama ada dalam bentuk asal atau diracik halus. Sebaiknya akar diracik terlebih dahulu sebelum dikeringkan untuk memudahkan pemprosesan selanjutnya.